เรื่องตลก

“คนคนหนึ่งสามารถละทิ้งทุกสิ่งทุกอย่างที่เคยศรัทธาเพียงเพราะถูกหยามหมิ่นเท่านั้นเองหรือ ?”

ลุดวิก ปัญญาชนเจ้าความคิดและเจ้าความแค้น กลับมายังเมืองบ้านเกิดในโมราเวียเพื่อสะสางเรื่องค้างคาใจในวันวาน ที่นั่น เขาได้พบสหายเก่า คู่อาฆาต ดนตรีที่เคยเชื่อมั่น และหญิงสาวจากอดีตอันไกลโพ้น

เมื่อกงล้อประวัติศาสตร์เบือนบิดความคิดฝันผู้คนจนผันไปไม่เหลือเค้า เรื่องล้อเล่นเปลี่ยนแปรเป็นบาดแผล ความแค้นเคืองผลักไสให้จิตใจกลัดหนองระหกระเหินรอนแรมด้วยแรงพยาบาท แผนแก้เผ็ดรสขมกลับกลายเป็นทั้งบทโศกและเรื่องตลก

"แรงจูงใจจากก้นบึ้งที่ผลักดันให้คุณทำความดีไม่ใช่ความรัก แต่เป็นความเกลียดชัง ! ความเกลียดชังต่อผู้คนที่เคยทำร้ายคุณ ต่อผู้คนที่ยกมือลงโทษคุณในหอบรรยายวันนั้น ! วิญญาณของคุณไม่รู้จักพระเจ้าและจึงไม่รู้จักการให้อภัย คุณโหยหาการแก้แค้น คุณคิดว่าผู้คนที่ทำร้ายคุณในตอนนั้นก็เป็นพวกเดียวกับที่ทำร้ายคนอื่นในตอนนี้และคุณแก้แค้นพวกเขา ใช่ แก้แค้น ! คุณมีแต่ความเกลียดชังแม้เมื่อคุณช่วยเหลือคนอื่น ผมรู้สึกได้ว่ามันไหลเยิ้มออกมาจากตัวคุณ รู้สึกได้ในทุกคำพูดที่คุณเปล่งจากปาก แต่ความเกลียดชังจะผลิตผลอะไรถ้าไม่ใช่ความเกลียดชังตอบ สายโซ่ของความเกลียดชังไม่รู้จบ ? คุณมีชีวิตในนรก ลุดวิก ผมขอย้ำ คุณมีชีวิตในนรกและผมสงสารคุณ"

"นวนิยายเรื่องเยี่ยมแห่งศตวรรษ" - หลุยส์ อารากง
หนึ่งในร้อยเล่มหนังสือแห่งศตวรรษของหนังสือพิมพ์เลอมงด์