จดหมายเหตุของคณะพ่อค้าฝรั่งเศสซึ่งเข้ามาตั้งครั้งกรุงศรีอยุธยา

จดหมายเหตุคณะพ่อค้าฝรั่งเศสที่เข้ามาตั้งครั้งกรุงศรีอยุธยานี้ว่าโดยรูปเรื่องที่เกี่ยวกับพงศาวดารก็คล้อยกับจดหมายเหตุคณะบาทหลวงฝรั่งเศส ผิดกันแต่ความมุ่งหมายของคณะ คือพวกบาทหลวงมุ่งหมายในการสอนศาสนามาก มีเหตุการณ์อันใดเกี่ยวแก่การศาสนาก็จดลงโดยพิสดารพวกพ่อค้าผู้มุ่งมากอยู่ในการค้าขาย ก็จดรายละเอียดไปในทางค้าขาย ส่วนประวัติของบ้านเมืองใครรู้เห็นอย่างไรก็จดอย่างนั้นข้อความจึงตรงกันบ้างแผกเพี้ยนกันบ้าง เพราะเป็นธรรมดาของคนภายนอกจะล่วงรู้การบ้านเมืองภายใจให้ละเอียดนั้นยาก จดหมายเหตุที่คนในสมัยนั้นจดไว้ ถึงจะไม่แจ่มแจ้งทีเดียว ก็ยังเป็นหนังสือที่ช่วยความรู้ในพงศาวดารสมัยนั้น เพราะเป็นเรื่องที่ได้ยินแก่หูรู้เห็นด้วยตาใกล้ความจริงโดยมาก