นเรศวรนิพนธ์ : การเมือง อนุสาวรีย์ และประวัติศาสตร์เรื่องแต่ง

ประวัติศาสตร์สมเด็จพระนเรศวรมีความเป็นมาอย่างไร และเรื่องเล่าในประวัติศาสตร์สมเด็จพระนเรศวรส่งผลอย่างไรต่อเราในปัจจุบัน

เรื่องเล่าของสมเด็จพระนเรศวรไหลเวียนอยู่ในสายธารความรู้ของคนไทย เพราะถูกปลูกฝังให้เรียนรู้พระราชประวัติของพระองค์แต่เล็ก โดยที่เรื่องเล่าที่รับรู้นั้นมาจากงานเขียนเพียง 1 ชิ้นของสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เรื่องพระประวัติสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ซึ่งเล่าพระราชประวัติตั้งแต่ทรงพระเยาว์จนประกาศอิสรภาพ ทำยุทธหัตถี และสวรรคต

รายละเอียดเรื่อง ฉากเหตุการณ์ต่างๆ ถูกนำไปต่อยอดแปรรูปเป็นสื่อต่างๆ เช่น อนุสาวรีย์ หนังสือ เรื่องเล่าชาวบ้าน และภาพยนต์ ซึ่งถูกรัฐไทยนำมาเป็นเครื่องมือหล่อหลอมอุดมการณ์ราชาชาตินิยมแก่คนไทยนับแต่ยุคสงครามเย็นจนถึงหลังรัฐประหาร 2557

1 “ประวัติศาสตร์นิพนธ์” ของสมเด็จพระนเรศวร ไม่ใช่ “ประวัติศาสตร์” สมเด็จพระนเรศวร

 

• ก่อนเข้าสู่เรื่องที่จะเล่า
• พระนเรศวรศึกษาในเชิงประวัติศาสตร์นิพนธ์
• แนวคิดและการประกอบสร้าง

2 จากกษัตริย์อยุธยาสู่กษัตริย์อยุธยา ของรัตนโกสินทร์

• ร่องรอยเรื่องเล่าจากสมัยอยุธยา
• การชำระพระราชพงศาวดารกับการเปลี่ยนสู่ “กษัตริย์อยุธยาของรัตนโกสินทร์”
• ขยับขยายปริมณฑลของเรื่องเล่า สมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์

3 ประวัติศาสตร์อัน “ดำรงราชานุภาพ” เรื่องเล่าฉบับพระบิดาแห่งประวัติศาสตร์ ไทย

• เศษเสี้ยวอันหลากหลายก่อนเรื่องเล่าหลักจะปรากฏ
• พระประวัติสมเด็จพระนเรศวรมหาราช : เรื่องเล่าหลักกับการรื้อฟื้นสถาบันกษัตริย์ภายใต้ระบอบใหม่
• “สงครามยุทธหัตถี” จากร่างแรกสู่ฉบับที่สมบูรณ์

4 สองนครายุทธหัตถี : จากเรื่องเล่า บนหน้ากระดาษสู่การสถาปนาอนุสาวรีย์

• กษัตริย์ผู้ทรงพระคชาธารกับทหารผู้ประจำการรถถัง
• ปักหมุดแรก ณ พื้นที่ชนช้าง
• วิวาทะข้ามทศวรรษว่าด้วยเจดีย์ยุทธหัตถี (อยู่ที่ไหน)
• การประนีประนอมและการหักล้างคำอธิบายรัฐที่ไม่มีวันเกิดขึ้นจริง

5 หลั่งทักษิโณทกกลางสนามรบสีแดงฉาน วีรมหาราชกับ “คอมมิวนิสต์” อธิราชศัตรู

• พิษณุโลก : หน้าแรกในเรื่องเล่าของวีรมหาราช
• การเดินทัพที่ยังไม่ถึงจุดหมาย กับการแย่งชิงมวลชนในภาคอีสาน
• ชาติพันธุ์อื่นใต้ร่มเงาวีรบุรุษของชาติพันธุ์ไทย
• เมื่อศาสนานำทางอิสรภาพใกล้ฐานที่มั่น
• บทเพลงการเมืองกับการต่อต้านคอมมิวนิสต์

6 สู่ “พื้นที่ใหม่” หลังสงครามเย็น และการผลิตซ้ำผ่านวัฒนธรรมมวลชน

• โครงการใหญ่ในราชธานีแห่งที่ 2 ตามแนวพระราชดำริ
• อิทธิปาฏิหาริย์อันบดบังมิได้ของดวงพระวิญญาณแบบพุทธไทย
• จากนวนิยายไตรภาคของ “ทมยันตี” สู่ละครทวิภาค
• ตำนานสมเด็จพระนเรศวรมหาราช : การฉายเรื่องเล่าหลักซ้ำ (?)บนแผ่นฟิล์ม
• ณ ปลายทางสุขนาฏกรรม