โลกแบน เรื่องรักหลากมิติ

'Flatland: A Romance of Many Dimensions' หรือ 'โลกแบน เรื่องรักหลากมิติ' วรรณกรรมดิสโทเปียเล่มใหม่ล่าสุด ของชุดงาน 'วรรณกรรมโลกสมมติ' ต่อจากเล่มอื่นๆ ก่อนหน้าอย่าง 1984, ยูโทเปีย, เอเรวอน, the country of the blind ฯลฯ

 

'Flatland: A Romance of Many Dimensions' หรือ 'โลกแบน เรื่องรักหลากมิติ' คือ นวนิยายคณิตศาสตร์ที่ประพันธ์โดย เอ็ดวิน เอ. แอ็บบอตต์ นักประพันธ์ชาวอังกฤษ เป็นเรื่องราวของโลกสมมติที่มีตัวละครเป็นรูปเรขาคณิตแบ่งออกตามมิติระนาบต่างๆ เช่น - ‘Lineland’ คือ โลกเส้น (หนึ่งมิติ) - ‘Flatland’ คือโลกแบน (สองมิติ)

 

นอกเหนือจาก การเป็น ‘บทนำทางคณิตศาสตร์’ ในโลกวรรณกรรม ยังถือได้ว่า Flatland เป็นวรรณกรรมเสียดสี เพราะแอ็บบอตต์ได้วิพากษ์สังคมวิกตอเรียนที่เขาอาศัยอยู่ผ่านโลกสมมติที่เขาสร้างขึ้น โดยสะท้อนถึงการแบ่งแยกชนชั้น ความเหลื่อมล้ำทางสังคม การกดขี่ทางเพศ และการคุมขังตนเองทางความคิด (self-limitation) ที่ปรากฏอยู่ในวัฒนธรรมวิกตอเรียน เพียงแต่แอ็บบอตต์อำพรางประเด็นเหล่านี้ไว้ภายใต้ขนบของการเสียดสีผ่านโลกสมมติอย่างแยบคาย

 

แม้การตีพิมพ์ Flatland ในช่วงแรกจะไม่ได้รับความนิยมมากนัก แต่หนังสือเล่มนี้กลับมาโด่งดังอีกครั้งเมื่อไอน์สไตน์ (Albert Einstein: 1879 - 1955) เผยแพร่ทฤษฎีสัมพัทธภาพ (Theory of Relativity) เพราะ Flatland มีเนื้อหาหลักกล่าวถึงการสำรวจและการพิจารณาความเป็นไปได้ของมิติทางคณิตศาสตร์ ซึ่งรวมถึงแนวคิดเรื่องเวลาในฐานะมิติที่สี่ สอดคล้องกับทฤษฎีสัมพัทธภาพของไอน์สไตน์ ส่งผลให้ Flatland กลายเป็นวรรณกรรมที่นักคณิตศาสตร์ นักฟิสิกส์ และผู้ที่ศึกษาเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ต่างก็นิยมกันเป็นอย่างยิ่ง

 

 

ทั้งนี้ผู้ที่ได้อ่านทั้งทฤษฎีสัมพัทธภาพและงานเขียนเรื่อง Flatland จะค้นพบเหมือนกันว่า ความตื่นตะลึงเมื่ออ่านเจอแนวคิดเรื่องมิติที่สี่ในงานของไอน์สไตน์นั้นช่างไม่ต่างจากความตื่นตะลึงของ ‘A Square’ ตัวละครหลักในเรื่องค้นพบโลกสามมิติเลยแม้แต่น้อย